Συνέντευξη με τον Douglas Harding, 1983

Richard Lang: Douglas, γράφεις και κάνεις σεμινάρια εδώ και πολλά χρόνια. Περί τίνος πρόκειται η δουλειά σου;

Douglas Harding: Αυτή την ερώτηση χρειάζεται να την κάνω και εγώ συχνά στον εαυτό μου. Όχι για να έχω μια προπαρασκευασμένη, προκαθορισμένη ιδέα για το τι πρόκειται, αλλά για να απευθύνομαι στον ίδιο μου τον εαυτό από μια φρέσκια οπτική κάθε φορά. Για αυτή τη συνέντευξη, Richard, πρέπει να ρωτήσω τον εαυτό μου ποιος είναι ο σκοπός μου, για μια ακόμα φορά. Τι σκοπεύω να κάνω; Λοιπόν, πλησιάζω αρκετά το τέλος της ζωής μου και θα ήταν εντελώς φυσιολογικό και κατάλληλο να ρωτήσω περί τίνος επρόκειτο το όλο θέμα; Ακόμα πιο προσωπικά: πώς ήταν το να ζω, πώς είναι να υπάρχω; Ένα από τα πρώτα πράγματα που θα έπρεπε να πω είναι ότι μου φαίνεται απίστευτα ασυνήθιστο να υπάρχω, να έχω συμβεί. Δεν εννοώ απλά το ότι είμαι ο Douglas Harding, αλλά απλά και μόνο που υπάρχω, που έχω αντίληψη, το να είμαι μια συνείδηση ή η ίδια η Συνείδηση. Τι απίστευτο πράγμα και τι κρίμα να έρχεσαι σε αυτή την αντίληψη και να μην τη γεύεσαι! Φαίνεται απαίσιο, θλιβερό, δειλό και μίζερο, να μην ενδιαφέρεσαι για αυτά τα θέματα. Έτσι, αυτό που θέλω, εν ολίγοις, είναι να ξυπνήσω μπροστά στο μυστήριο του εαυτού μου.

RL: Εκτός από τη δουλειά επάνω στον εαυτό σου, τι γίνεται με τη δουλειά σου στον κόσμο;

DH: Λοιπόν, βλέπω τη δουλειά μου στον κόσμο αρκετά δευτερεύουσα σε σχέση με τη δουλειά στον εαυτό μου. Νομίζω ότι το να έχω μια ιδέα ότι μπορώ να βοηθήσω, να επηρεάσω ή να προσφέρω στον κόσμο είναι δευτερεύον και εξαρτάται από το να έχω απαντήσει τη βασική ερώτηση του τι είναι η ζωή μου, για εμένα τον ίδιο. Φαίνεται σα να μην έχω τίποτα ουσιαστικό να πω στους άλλους πριν καταλάβω και απαντήσω ο ίδιος το πρόβλημά μου. Μα όταν το κάνω, όταν αφυπνιστώ στο τι και πώς είναι να είμαι εγώ, βρίσκω αυτή την απλή αλήθεια να είναι τόσο διαφορετική από ο,τιδήποτε είχα σκεφτεί, τόσο πιο πολύτιμη και ενδιαφέρουσα, τόσο απίστευτη και διασκεδαστική, ασκεί πολύ βαθιά επιρροή στον τρόπο που ζω που είναι φυσικό να θέλω να τη μοιραστώ με τον κόσμο! Όσο για τη μέθοδο με την οποία τη μοιράζομαι, υποθέτω αυτό θα έρθει αργότερα, στις επόμενες ερωτήσεις σου.

RL: Ποια είναι η μέθοδος;

DH: Η μέθοδος είναι το γύρισμα της προσοχής ακριβώς 180 μοίρες. Η προσοχή μας είναι συνήθως στραμμένη προς τα έξω, μπροστά μας. Κατευθύνεται προς ένα αντικείμενο και αυτό είναι σύνηθες. Σε κοιτάζω τώρα, η προσοχή μου είναι προς τον Richard, αλλά αυτή τη στιγμή από πού έρχεται η προσοχή; Ποιο είναι το βέλος της προσοχής μου, ποιο τόξο το ρίχνει; Αυτό που κάνω τώρα είναι να στρέψω το βέλος ανάποδα και να προσέξω ότι εδώ δεν είναι όπως εκεί. Αυτό που κάνω λοιπόν είναι να κοιτάξω σε δυο κατευθύνσεις, οι οποίες είναι αντιδιαμετρικές και αντίθετες η μία ως προς την άλλη. Η μία είναι να κοιτάξω αυτό που κοιτάζω, στην οποία είναι ο Richard με το ένα χέρι στο πηγούνι του και ένα στυλό στο άλλο χέρι εκεί, κοιτώντας με. Στην άλλη κατεύθυνση, σε μια γωνία 180 μοιρών, βρίσκεται η απουσία ο,τιδήποτε ανάλογου. Απλά βρίσκω το απόλυτο τίποτα εδώ. Σίγουρα τίποτα που να σχετίζεται με αυτό που βρίσκω εκεί. Εδώ είναι ένα μη-πρόσωπο, μη-κεφάλι για να αντιπαρατεθεί στον Richard. Βρίσκω τον εαυτό μου άδειο για χάρη του και αυτό είναι η στοιχειώδης εμπειρία από την οποία όλα πηγάζουν. Η κενότητα για τους άλλους είναι αυτό που απολαμβάνω, και όταν προσπαθώ να το μοιραστώ με τους ανθρώπους και να το φέρω στον κόσμο, αυτό τους δείχνω, ο καθένας για τον εαυτό του/της. Δε μπορώ να τους πω τι να βρουν, αλλά μπορώ να τους εμψυχώσω λέγοντάς τους τι βρίσκω εγώ. Θέλω οι άνθρωποι να ελέγξουν αν είναι στην ίδια κατάσταση με εμένα ή όχι.

RL: Δηλαδή βλέπεις ότι για τον εαυτό σου είσαι διαφορετικός από αυτό που φαίνεσαι στους άλλους.

DH: Το να είσαι ένα “κανονικό” ανθρώπινο ον είναι τελικά το να έχεις εξαπατηθεί από τη δήλωση “είμαι αυτό που φαίνομαι”. Λοιπόν, εγώ λέω ότι δεν είμαι αυτό που φαίνομαι. Μάλλον είμαι το αντίθετο από αυτό που φαίνομαι! Όταν λέω αυτό που φαίνομαι, εννοώ αυτό που φαίνομαι σε σένα εκεί.

RL: Σε μένα φαίνεσαι σαν άνθρωπος.

DH: Φυσικά και φαίνομαι σαν άνθρωπος σε σένα, εκεί, 2 μέτρα μακρυά. Αλλά κοιτάζω τον εαυτό μου στα μηδέν μέτρα και δε μπορώ να βρω κανένα από αυτά τα χαρακτηριστικά που λαμβάνεις εσύ. Εδώ δεν υπάρχουν μάτια, ούτε στόμα, ούτε μάγουλα, ούτε μούσι. Έτσι βρίσκω ότι δεν είμαστε, Richard, αυτή τη στιγμή, πρόσωπο με πρόσωπο. Ποτέ καθ' όλη μου τη ζωή δεν ήμουν πρόσωπο με πρόσωπο με κανένα. Μου φαίνεται ότι αυτό το “πρόσωπο με πρόσωπο” που λένε, είναι μια μεγάλη οφθαλμαπάτη, το παγκόσμιο κόλπο της αυτοπεποίθησης που μας μαθαίνουν, είμαι σίγουρος ότι είναι καταστροφικό τελικά για τη ζωή, για διάφορους λόγους.

RL: Πώς έφτασες σε αυτή τη συνειδητοποίηση;

DH: Νομίζω απλά ζώντας μια τόσο μπερδεμένη ζωή, με το να είμαι ένα τόσο μη ικανοποιητικό άτομο: Απλά έπρεπε να βρω πού είχα πάει στραβά. Επιπλέον, ίσως, είχα ένα σεβαστό μερίδιο περιέργειας και εξερευνητικού πνεύματος έτσι ώστε τελικά απλά έπρεπε να κοιτάξω στον εαυτό μου για τον εαυτό μου. Έχοντας διαβάσει και σκεφτεί και συλλογιστεί σχετικά με το ερώτημα της ταυτότητάς μου για αιώνες, βρήκα τον εαυτό μου απλά να κοιτάζει για να δει, και να τολμά να είναι αυτός η αυθεντία, ήμουν η αυθεντία για εμένα στο μοναδικό μέρος όπου εγώ ήμουν σε θέση να αποφανθώ. Κανείς άλλος δε μπορεί να μου πει για αυτό, για το πώς είμαι ακριβώς εδώ και τώρα, συμπίπτοντας με τον εαυτό μου. Μια φορά είχα ρωτήσει τον εαυτό μου την ερώτηση “από τι κοιτάζω προς τα έξω;”, αμέσως έγινε εμφανές ότι ήταν το ακριβώς αντίθετο, από οποιαδήποτε πλευρά, από αυτό που μου είχαν πει. Για να έρθω πρόσωπο με πρόσωπο με σένα τώρα, πρέπει να αποκτήσω παραισθήσεις για κάτι ογκώδες εδώ που να ταιριάζει με αυτό που βλέπω εκεί στην κορυφή των ώμων σου. Μου φαίνεται, Richard, ότι το να ζήσω τη ζωή μου βάσει ενός κεντρικού ψέματος είναι σα να ζω μια σάπια ζωή, όπως και ένα μήλο με ένα σαπισμένο πυρήνα είναι ένα σάπιο μήλο.

RL: Πώς αυτή η αντίληψη του ποιος είσαι, του ότι δεν είσαι ένα πράγμα στον κόσμο – πώς επηρέασε τη ζωή σου; Πώς νομίζεις ότι θα μπορούσε να επηρεάσει τις ζωές των άλλων;

DH: Με πολλούς τρόπους. Ούτε να τους αναφέρω δε μπορώ όλους. Τίποτα δε μένει ίδιο, από πού να αρχίσω. Λοιπόν, θα αρχίσω κατά κάποιο τρόπο από το τέλος. Αυτή η νέα αντίληψη σημαίνει ότι όταν κοιτάζω στον καθρέφτη, βλέπω κάτι το οποίο έχει έναν θανατηφόρο ιό, εννοώ τη ζωή. Αυτός στον καθρέφτη ζει, γεννιέται και θα πεθάνει. Και δεν είναι καθόλου αυτό που εγώ είμαι, είναι αυτό που εγώ φαίνομαι. Δεν είναι η κεντρική μου πραγματικότητα. Είναι μια από τις εμφανίσεις μου και πεθαίνει. Αυτό που είμαι εδώ βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με εκείνο, γιατί εδώ δεν υπάρχει τίποτ