De resultaten van zien Wie je werkelijk bent

Douglas Harding

(Het volgende artikel is een uittreksel uit ‘The Toolkit for Testing the Incredible Hypothesis' (De Gereedschapskoffer voor het Testen van de Ongelooflijke Hypothese), van D.E. Harding, gepubliceerd in 1972, nu niet meer verkrijgbaar.)

DE MEDITATIE

De resultaten van zien Wat of Wie je werkelijk bent hangen heel erg af van je volgehouden oefening van dat zien. Een accidentele blik in je Ware Natuur, die niet ernstig genoeg genomen wordt om opgevolgd en aangeleerd te worden, zal waarschijnlijk niet veel verschil maken. Er is meditatie nodig om met je oude gewoonte te breken om jezelf tot een ding te maken en om de nieuwe gewoonte te vestigen van Geen-dingheid hier, een gewoonte van bewuste eerste-persoonsheid. Maar laten we eerst, voor we kijken naar mogelijke resultaten, eens kijken naar de middelen, naar het soort oefening dat een goede kans biedt om resultaten op te leveren, die de moeite waard zijn. Bewuste eerste-persoonsheid is een soort meditatie (in een precieze betekenis, de meest radicale soort) en de pragmatische of praktijktest van onze hypothese is de volgehouden beoefening van deze meditatie. Haar wachtwoord is ZIE WIE HIER IS, en haar specifieke kenmerken (alweer allemaal voor jou om uit te proberen) zijn de volgende.

PRAKTISCH

Het werkt minstens zo goed op de markt als in de meditatieruimte, wanneer je actief bent als wanneer je rust, wanneer je ogen open zijn als wanneer ze gesloten zijn.

NIET TERUGGETROKKEN

Het vereist of veroorzaakt helemaal geen ietwat tranceachtige toestand en tijdelijke terugtrekking uit de wereld en van de mensen, maar scherpt integendeel je waardering voor wat er gebeurt. Je bent levendiger en meer aanwezig; je bent inderdaad het tafereel, zonder je erin te verliezen. Het is niet wanneer je kijkt naar de Ziener, maar wanneer je hem over het hoofd ziet, dat het zien vaag en vervormd wordt. Niet enkel de ‘uiterlijke’ wereld, maar ook je ‘innerlijke’ wereld van psychologische toestanden wordt verduisterd wanneer je het meest innerlijke negeert, dat hen allen omvat en eraan ten grondslag ligt.

VRIJWILLIG

Het initiële zien geeft de mogelijkheid om het te vernieuwen. Omdat de Afwezigheid van dingen hier zo duidelijk zichtbaar is en zo’n nuchter feit als hun aanwezigheid daar, is het zien van deze Afwezigheid onmiddellijk beschikbaar, altijd, wanneer je maar wilt. In tegenstelling tot ideeën en gevoelens kan je dit eenvoudige zien gebruiken wanneer je het het meest nodig hebt, zoals wanneer je opgewonden of bezorgd bent. Het is binnen handbereik wanneer je moet afrekenen met problemen, zodra ze zich voordoen, ter plekke.

FYSIEK UITGEDRUKT

Deze meditatie vereist geen speciale houdingen of fysieke vaardigheden. Anderzijds kunnen de fysieke effecten heel waarneembaar worden. Ze omvatten typisch een alerte stilheid, een ontspanning van de spieren, die als activerend wordt gevoeld en niet uitputtend, een duidelijke vertraging van de ademhaling, een rechtkomen en strekken van de nek en de ruggengraat. De gelaatsuitdrukking heeft de neiging om helder te worden, de ogen gaan stralen, de algemene lichaamshouding verbetert. Het kan natuurlijk zijn dat je het makkelijker vindt om te starten bij de fysieke kant en, als je zit, recht te zitten. Dat kan je inderdaad helpen om te zien Wie er recht zit.

OP TERMIJN ONONDERBROKEN

Er zijn geen gelegenheden waar deze meditatie ongepast is, geen moment waarop je veilig kunt wegdwalen van de eerste-persoon positie. Uiteindelijk blijf je Thuis waar het ononderbroken verder gaat, al is het soms onopvallend, zoals de begeleiding van de bas in een muziekstuk.

LEVENSINTEGREREND

Op deze manier is je leven niet opgesplitst in twee afdelingen – een Zelfbewuste (innerlijk, meditatief, religieus) en een Zelfonbewuste (uiterlijk, onsamenhangend, werelds) – verschillend als dag en nacht, niet eenvoudig samen te brengen en te verzoenen.

BESTAND TEGEN DWAASHEID

Zolang het duurt is dit een alles-of niets (eigenlijk een Alles-en-Niets) meditatie die niet verkeerd gedaan kan worden. Je kunt niet de helft van je Afwezigheid zien, noch kan je haar half-zien. Ofwel kijk je naar Wat centraal is voor jou, ofwel kijk je er over.

ONMYSTIEK

Deze meditatie is op zich zeker geen mystieke of religieuze ervaring, niet euforisch, geen plotse explosie in universele liefde of kosmisch bewustzijn, geen enkel soort gevoel of gedachte of intuïtie van wat dan ook. Wel integendeel: ze is absoluut onopvallend, kleurloos, neutraal. Het is kijken in de pure, stille, koele, transparante Bron en tegelijkertijd van daaruit naar buiten naar de stromende, turbulente wereld – zonder meegezogen te worden in die wereld. Je kan je volledige deel van de mystieke of spirituele ervaringen veilig stellen, niet door ze stroomafwaarts na te jagen, maar enkel door op te merken dat je voor eeuwig stroomopwaarts van hen allen bent. En er daar van genieten kan enkel vanuit hun Bron in jou.

NIET EXPLOSIEF

Het is waar dat het oorspronkelijke zien van je Bron een verbijsterende, wereldschokkende revelatie kan zijn. En welke gebeurtenis in je leven zou zo’n spektakel beter verdienen? Maar dit vuurwerk is niet noodzakelijk en de vertoning dooft sowieso snel genoeg uit. Veel (zo niet de meeste) ernstige beoefenaars van deze meditatie hebben het rustig vastgesteld, met opmerkingen als “Wel jazeker, dat is precies hoe het hier is.” Alles hangt af van jouw individuele temperament, je cultureel-historische achtergrond en verwachtingen, en bovenal van hoeveel spanning, hoeveel psychologische stress opgebouwd werd – of het nu ongewild in het dagelijkse leven is of gewild door speciale religieuze disciplines en meditatieoefeningen.

NUCHTER

Het is ook waar dat de dagen of weken of maanden, die volgen op je eerste zien (of het nu met een explosie kwam of niet) waarschijnlijk vreugdevol en zorgeloos zullen zijn. Je voelt je herboren in een nieuwe wereld. Maar eerder vroeg dan laat, helaas, vervaagt dit alles – zeer tot je verrassing en teleurstelling. “Het verandert niets voor mij!” De verleiding bestaat dan om de meditatie op te geven, door de verkeerde indruk dat je de vaardigheid verloren bent. In werkelijkheid, als je desondanks doorzet, zal je haar gaan waarderen, niet zozeer voor haar smakelijke maar sporadische vruchten maar voor haarzelf – voor de eenvoudige en smakeloze waarheid ervan, voor het niets dat het inderdaad voor jou doet, in plaats van het iets dat het vroeger deed – en dit is een grote vooruitgang. Als je je interesse in de vruchten begint te verliezen, garandeer je dat ze des te gezonder groeien, onopgemerkt en ongestoord, en op het juiste moment rijpen. Ondertussen, en altijd, is jouw enige zaak hun voedende Wortel.

EENMAKEND

Alleen in deze Wortel, alleen als deze Wortel, zijn wij allen Eén en Dezelfde voor altijd. Deze meditatie verenigt jou onfeilbaar met alle wezens op de ene Plek waar alles convergeert, waar wij eindelijk helemaal verlost zijn van deze duidelijke karakteristieken en verborgen gevoelens en gedachten, die ons onderscheiden en scheiden van elkaar. De Leegte, precies omdat ze echt leeg is, is identiek in alle wezens overal en altijd. Als zij zou kunnen ervaren worden als liefhebbend in mij, helder in jou, en bijzonder leeg in hem, dan zou ze enkel dienen om ons nog verder uiteen te drijven. Maar in werkelijkheid ben jij hem en mij, zonder de minste twijfel of angst, zo gauw je de Plek gevonden hebt waar er Niets is om tussen ons te komen.

DEMOCRATISCH

Een welkom gevolg is dat er, onder hen die deze meditatie trouw toepassen, geen hiërarchie of pikorde kan zijn, geen goeroes of chelas, geen spirituele één-die-voorsprong-heeft en intimidatie. Welke andere zekere basis van menselijke gelijkheid (om niet te zeggen democratie) kan er inderdaad zijn behalve deze – onze gemeenschappelijke Identiteit?

EGOLOOS

Niets wordt bereikt, maar enkel ontdekt. En Wat ontdekt wordt maakt helemaal nederig. Als je jouw Nietsheid echt ziet (en er niet enkel mee geamuseerd bent of in gelooft) kan er niet aan getwijfeld worden. Alleen dit is overtuigend. Hier is de ene Plek, de Plek waar jij echt bent en geen verschijning, die duidelijk vrij is van egotisme en al het andere – met één woord: vrij.

VEILIG

Deze meditatie is veilig, niet alleen omdat ze niet verprutst kan worden, niet alleen omdat ze afhankelijkheid van anderen vermijdt aan de ene kant en zelftrots aan de andere, maar ook omdat ze ongekunsteld is. Ze heeft niets grillig of fantasierijk, niets om je goedgelovigheid op de proef te stellen, niets dat fout kan gaan, niets om je te onderscheiden van gewone mensen, niets speciaal. Ze is veilig omdat ze onderzoekt hoe de zaken ervoor staan, zonder ze te proberen manipuleren. Wat zou er minder gevaarlijk kunnen zijn dan ophouden met jezelf te misleiden over je Zelf, of gevaarlijker dan dit niet te doen?

NATUURLIJK

Al is ze duidelijk natuurlijk van bij het begin, toch wordt deze meditatie dit nog meer en uiteindelijk helemaal. Eerst heb je waarschijnlijk geheugensteuntjes nodig om je gezond verstand te laten werken – zoals je ogen tellen (welke ogen?) en aangezicht-tot-geen-gezicht zijn met een vriend. Maar mettertijd (niet noodzakelijk een kwestie van jaren) worden deze hulpmiddelen overbodig. Eerste-persoonschap wordt een tweede natuur (of herwonnen eerste Natuur) en het laatste wat je doet is rondlopen verdiept in je gezichtloosheid. Het is veel eenvoudiger dan dat – eerder zoals Thuis uitrusten in de perfect heldere lucht van Thuis, zonder enige gedachte aan dit alles. Net zoals niemand rondhangt in de hal en de voordeur bestudeert, waar hij zojuist door binnengekomen is, maar verdergaat om van de geneugten binnen te genieten, zo ga jij beginnen genieten van de Immensiteit binnenin en deze kleine poortjes daar naartoe worden herkend als de nietige en tijdelijke slimmigheidjes - echt trucjes – die ze zijn. (Veel traditionele religieuze hulpmiddelen zijn zo ingewikkeld of mysterieus of mooi of indrukwekkend dat zij de aandacht afleiden van hun onderliggend doel en de middelen zijn het doel gaan vervangen. Hopelijk zal de overduidelijke trivialiteit van onze gadgets het minder waarschijnlijk maken dat zij, in de loop der eeuwen, evolueren naar heilige objecten, die op zich waarde krijgen toegekend.)

NIET EXCLUSIEF

Deze meditatie sluit geen andere vorm van meditatie – zoals de ‘zitmeditatie’ of zazen - uit die jij als nuttig ervaart, of moet ermee in conflict komen. Wat ze wel uitsluit is meditatie die ervan uitgaat dat de mediterende al niet Thuis is.

AUTONOOM

Omdat deze meditatie heel gewoon is – seculier, eenvoudig, duidelijk, alledaags – en omdat er juist Niets is om te leren, is geen expert begeleiding nodig, geen meditatie handleidingen of meesters, geen verscheurende keuze tussen hun dikwijls tegenstrijdige systemen, geen jacht op de onfeilbare Leraar – je ziet dat Hij zich precies daar bevindt waar jij al bent. Anderzijds is het gezelschap van vrienden, die met deze meditatie bezig zijn, zowel helpend als heerlijk.

BESMETTELIJK

En in het begin is een vriend bijna onmisbaar. Het gebeurt heel zelden dat het eerste zien spontaan gebeurt: bijna iedereen wordt in deze meditatie ingewijd door iemand die er al mee bezig is, want de toestand is hoogst besmettelijk, een directe overdracht van persoon-naar-persoon. Het blijkt dat boeken vrijwel – of zelfs helemaal – niet geschikt zijn voor deze overdracht. Hun taak is het verlangen op te wekken om de ontdekken Wie het boek leest en de ontdekking te bevestigen eens die gedaan is. [Maar dit] is aan jou om te besluiten.

ONZELF-BEWUST

Het principe van deze meditatie is: verlies je Zelf nooit uit het oog, in eender welke omstandigheden, en je problemen zullen opgelost worden. Inbegrepen, vreemd genoeg, het probleem van zelfbewustzijn. Want het Zelf vinden is het zelf verliezen. Onze meditatie geneest verlegenheid, niet door je in staat te stellen jezelf te verliezen in de objectieve wereld, maar door je in staat te stellen jezelf te vinden – als haar Container.

PARADOXAAL

Onlogisch en moeilijk tevreden te stellen eis jij een meditatie die je losmaakt van alle schepselen en je er toch mee verenigt, die je absoluut reduceert en je toch absoluut verheft, die je volledig aanwezig en zelfbewust maakt, maar toch volledig afwezig en zelfvergetend, die je rust brengt en toch tot actie inspireert, die doelloos is en toch doelgericht, die je niets te doen geeft omdat je al bij je doel bent maar toch alles te doen omdat je nog maar aan het begin bent. Wat gewenst wordt is kort gezegd een meditatie die al je ingebouwde contradicties verzoent. Zo’n onmogelijke onredelijke eis! Desondanks is dit – wonder boven wonder – precies de meditatie die onze hypothese [“Nader is Hij dan uw adem, nader dan uw handen en voeten.”] in dagdagelijkse praktijk omgezet , te bieden heeft!

FASCINEREND

En je kunt onvermoeibaar doorgaan met deze meditatie omdat ze zo boeiend is. En ze is zo boeiend omdat ze de altijd-vernieuwde ontdekking is van Wat jou tenslotte het meest aanbelangt. Als dit Onderwerp jouw zaak niet is, wat is het dan wel? Het zou niet verbazen moest eender welk ander onderwerp van meditatie uiteindelijk je aandacht niet kunnen vasthouden. Maar hoe zou dit Inwendige Verhaal, deze ware Kern van jou, altijd gelijk en toch altijd fascinerend nieuw, ooit beconcurreerd kunnen worden of je ooit in de steek kunnen laten? Hoe zou je ooit aan het einde kunnen komen van haar onbeschrijfelijke, adembenemende mysterie?

TWEE-DIRECTIONEEL

Bovenal wijst deze meditatie, zoals Janus, in twee richtingen. Omdat ze tegelijkertijd naar binnen kijkt naar de Ziener en naar buiten naar het geziene, neemt ze het geziene op en geeft er zin aan, omdat ze Niet-iets in de weg stelt – en voorrang geeft aan dit Niet-iets. Zoek de eerste persoon en de derde zal eraan toegevoegd worden. Zoek de derde en zelfs die zal weggenomen worden.